รู้จักกับจุลินทรีย์ชนิดดี B. lactis HN019 และประโยชน์ต่อระบบภูมิคุ้มกันและทางเดินอาหาร

รู้จักกับจุลินทรีย์ชนิดดี บิฟิโดแบคทีเรียม แล็กทิส เอชเอ็น019 และประโยชน์ต่อระบบภูมิคุ้มกันและทางเดินอาหาร
บทความโดย ผศ.ภญ.ศยามล สุขขา

ปฏิเสธไม่ได้ว่าทุกวันนี้หลายคนต่างต้องการสุขภาพที่ดี การสร้างเสริมสุขภาพที่ดีเริ่มต้นง่าย ๆ ด้วยการใส่ใจพฤติกรรมการดำเนินชีวิตประจำวันของตนเอง ทั้งการออกกำลังกายอย่างสม่ำเสมอ การดูแลสุขภาพจิตใจที่ดี รวมถึงการรับประทานอาหารที่มีประโยชน์ ในบทความนี้จะกล่าวถึงผลิตภัณฑ์โพรไบโอติกส์ ชนิด B. lactis HN019 ที่หลายท่านคงคุ้นเคยว่ามีส่วนช่วยในเรื่องของระบบภูมิคุ้มกัน และเสริมสร้างทางเดินอาหารให้มีความสมดุล รวมถึงการรักษาอาการต่าง ๆ ที่สัมพันธ์กับโรคในระบบทางเดินอาหาร 

โพรไบโอติกส์คือจุลินทรีย์ชนิดดีที่มีประโยชน์ต่อร่างกาย โดยจุลินทรีย์ชนิดดีนี้แท้จริงแล้วสามารถพบได้ในร่างกายของมนุษย์ ทำหน้าที่ในการป้องกันร่างกายจากการติดเชื้อจากจุลินทรีย์ชนิดร้าย หรือเชื้อโรคอื่น ๆ ในร่างกาย เราสามารถที่จะรับโพรไบโอติกส์จากอาหารที่รับประทาน หรือรับจากผลิตภัณฑ์ที่เป็นโพรไบติกส์ได้ด้วยเช่นกัน ผลิตภัณฑ์โพรไบโอติกส์นั้นจะมีอยู่ด้วยกันหลายสายพันธุ์ การรับประทานโพรไบโอติกส์เพื่อให้เกิดประโยชน์ต่อสุขภาพนั้นจะต้องเป็นสายพันธุ์เฉพาะ (specific strain) ที่มีการศึกษาวิจัยที่ชี้ชัด รวมถึงการรับประทานในปริมาณที่เหมาะสมด้วย^1,2 

Bifidobacterium lactis HN019 หรือที่เรียกสั้น ๆ ว่า B. lactis HN019 เป็นโพรไบโอติกส์สายพันธุ์เฉพาะ (specific strain) ที่ได้รับความสนใจต่อนักวิจัยเป็นอย่างมาก เนื่องจากเป็นสายพันธุ์ที่มีข้อมูลถึงประโยชน์ต่อสุขภาพของร่างกาย โดยปกติแล้ว B. lactis HN019 จะสามารถพบได้ในระบบทางเดินอาหารของมนุษย์ โดยลักษณะนิสัยของสายพันธุ์นี้จะมีความทนทานต่อสภาวะความเป็นกรดในกระเพาะอาหาร และยังสามารถเดินทางไปสู่ลำไส้เล็ก ซึ่งเป็นบริเวณออกฤทธิ์ที่สำคัญของ B. lactis HN019 ที่ทำให้เกิดประโยชน์ทางด้านสุขภาพทั้งด้านระบบภูมิคุ้มกัน และทางเดินอาหาร³

ประโยชน์ของ บิฟิโดแบคทีเรียม แล็กทิส เอชเอ็น019 ต่อระบบภูมิคุ้มกัน^4,5

ระบบภูมิคุ้มกันของร่างกายเปรียบเสมือนทหารประจำเมืองที่มีหน้าที่คอยป้องกันไม่ให้ผู้ร้ายบุกเข้ามาทำอันตราย ภูมิคุ้มกันในร่างกายจึงทำหน้าที่สำคัญในการต่อต้านเชื้อโรคชนิดร้ายที่จะมาทำอันตรายต่อมนุษย์ B. lactis HN019 นี้จะช่วยเสริมสร้างการทำงานองค์ประกอบของระบบภูมิคุ้มกันที่เรียกว่าเซลล์เม็ดเลือดขาว โดยเฉพาะเซลล์เม็ดเลือดขาวที่ชื่อว่า natural killer cells (NK cells) หรือเซลล์นักฆ่าโดยธรรมชาติ ซึ่งทำหน้าที่ในการทำลายเซลล์ที่ติดเชื้อไวรัสและตอบสนองต่อการก่อตัวของมะเร็ง (tumor cell) และ เม็ดเลือดขาว Polymorphonuclear leukocytes (PMN cells) ทำหน้าที่เป็นด่านแรกในการจับกินเชื้อโรคหรือสิ่งแปลกปลอมที่เข้ามาในร่างกาย ซึ่งเม็ดเลือดขาวเหล่านี้เปรียบเสมือนแม่ทัพที่สำคัญในการปกป้องเชื้อโรคเช่น แบคทีเรีย ไวรัส พยาธิ และเชื้อรา โดยเซลล์ทั้ง 2 ชนิดนี้จะลดลงเมื่ออายุเพิ่มมากขึ้น มีข้อมูลงานวิจัยที่ค้นพบว่า B. lactis HN019 ส่งผลจากการกระตุ้นการทำงานของเซลล์เม็ดเลือดขาว เช่น natural killer cells NK cells และ Polymorphonuclear leukocytes (PMN cells) จาก B. lactis HN019 จะสามารถซึ่งสัมพันธ์กับการลดความเสี่ยงของการติดเชื้อโรคในระบบทางเดินหายใจ และทางเดินอาหาร โดยเฉพาะในกลุ่มผู้ป่วยเปราะบางต่อการติดเชื้อได้ง่ายเช่นในผู้สูงอายุ นอกจากนี้ B. lactis HN019 ยังช่วยสร้างสารที่เสริมสร้างภูมิคุ้มกันที่เรียกว่า cytokines เพื่อช่วยให้การทำงานของภูมิคุ้มกันเกิดขึ้นได้อย่างสมบูรณ์อีกด้วย 

ประโยชน์ของ บิฟิโดแบคทีเรียม แล็กทิส เอชเอ็น019 ต่อระบบทางเดินอาหาร

ระบบทางเดินอาหารนั้นเป็นที่อยู่หลักของเซลล์ในระบบภูมิคุ้มกัน เนื่องจากมนุษย์นั้นต้องการรับประทานอาหารทุกวัน ระบบทางเดินอาหารจึงเปรียบเสมือนสะพานเชื่อมต่อระหว่างสิ่งแวดล้อมภายนอกกับร่างกายของมนุษย์ เซลล์ในระบบภูมิคุ้มกันที่อยู่บริเวณลำไส้มีบทบาทสำคัญในการดักจับเชื้อโรค และจุลินทรีย์ชนิดร้ายต่าง ๆ ไม่ให้เข้าสู่ร่างกาย นอกจากนี้ในทางเดินอาหารยังประกอบไปด้วยจุลินทรีย์ชนิดดีที่ยังคอยเสริมสร้างการทำงานของเซลล์ในระบบภูมิคุ้มกันดังที่กล่าวข้างต้นด้วย หลายปัจจัยสามารถส่งผลเปลี่ยนแปลงจุลินทรีย์ชนิดดีในร่างกาย เช่น การมีอายุเพิ่มขึ้น ภาวะเครียด หรือการรับประทานยาฆ่าเชื้อต่าง ๆ ซึ่งอาจส่งผลให้สมดุลของจุลินทรีย์ชนิดดีนั้นสูญเสียไปและส่งผลถึงภูมิคุ้มกันที่เปลี่ยนแปลงไปด้วยเช่นกัน⁵

โพรไบโอติกส์สายพันธุ์ B. lactis HN019 มีบทบาทสำคัญเด่นชัดในเรื่องของการปรับสมดุลของจุลินทรีย์ชนิดดีในลำไส้ โดยการไปช่วยเพิ่มปริมาณของจุลินทรีย์ชนิดดีที่อาจมีจำนวนลดน้อยลง หรือการทำหน้าที่ลดลงจากปัจจัยต่าง ๆ โดย B. lactis HN019 ช่วยเสริมสร้างการเจริญเติบโตของจุลินทรีย์ชนิดดีหลายชนิด เช่น Bifidobacterium, lactobacilli³ ซึ่งจุลินทรีย์ชนิดดีเหล่านี้จะคอยทำหน้าที่ยับยั้งจุลินทรีย์ชนิดร้าย การทำหน้าที่ปรับสมดุลของจุลินทรีย์ให้เหมาะสมนี้มีส่วนส่งเสริมการทำหน้าที่ของเซลล์เม็ดเลือดขาวในระบบภูมิคุ้มกัน ช่วยทำให้เกิดการดูดซึมอาหารที่เป็นประโยชน์ และการขับเคลื่อนของลำไส้อย่างเป็นจังหวะ งานวิจัยหลายชนิดสนับสนุนโพรไบโอติกส์สายพันธุ์ B. lactis HN019 ในการรักษากลุ่มอาการในระบบทางเดินอาหาร เช่น การเกิดแก๊ส หรือมีลมในทางเดินอาหาร รวมทั้งรักษาอาการท้องผูก^1,6,7 นอกจากนี้กลไกเฉพาะอย่างหนึ่งของ B. lactis HN019 คือการสร้างกรดไขมันชนิดสายสั้น (short chain fatty acid) เพื่อช่วยในการเสริมสร้างการป้องกันจุลินทรีย์ชนิดร้ายที่สำคัญในลำไส้ได้อีกด้วย¹

โดยสรุปแล้วผลิตภัณฑ์โพรไบโอติกส์สายพันธุ์ B. lactis HN019 เป็นผลิตภัณฑ์ที่มีข้อมูลงานวิจัยชัดเจนในการช่วยเสริมสุขภาพทางด้านระบบภูมิคุ้มกัน และการปรับสมดุลทางเดินอาหาร ทั้งนี้หากต้องการรับประทานผลิตภัณฑ์โพรไบโอติกส์ท่านสามารถปรึกษาแพทย์และเภสัชกร เพื่อขอรับคำแนะนำเพิ่มเติมเพื่อการใช้ผลิตภัณฑ์โพรไบโอติกส์เพื่อให้เกิดประโยชน์ทางด้านสุขภาพ

เอกสารอ้างอิง

1. World Gastroenterology Organisation Global Guidelines. Probiotics and prebiotics. [cited 2023 May 29]. Available from: https://www.worldgastroenterology.org/guidelines/probiotics-and-prebiotics/probiotics-and-prebiotics-english.
2. Su GL, Ko CW, Bercik P, Falck-Ytter Y, Sultan S, Weizman AV, et al. AGA Clinical practice guidelines on the role of probiotics in the management of gastrointestinal disorders. Gastroenterology. 2020 Aug;159(2):697-705.
3. Cheng J, Laitila A, Ouwehand AC. Bifidobacterium animalis subsp. lactis HN019 effects on gut health: a review. Front Nutr. 2021 Dec 14;8:790561.
4. Mazziotta C, Tognon M, Martini F, Torreggiani E, Rotondo JC. probiotics mechanism of action on immune cells and beneficial effects on human health. Cells. 2023 Jan 2;12(1):184.
5. Miller LE, Lehtoranta L, Lehtinen MJ. the effect of Bifidobacterium animalis ssp. lactis HN019 on cellular immune function in healthy elderly subjects: systematic review and meta-analysis. Nutrients. 2017 Feb 24;9(3):191.
6. Hungin AP, Mulligan C, Pot B, Whorwell P, Agréus L, Fracasso P, et al; European Society for Primary Care Gastroenterology. Systematic review: probiotics in the management of lower gastrointestinal symptoms in clinical practice — an evidence-based international guide. Aliment Pharmacol Ther. 2013 Oct;38(8):864-86.
7. Waller PA, Gopal PK, Leyer GJ, Ouwehand AC, Reifer C, Stewart ME, et al. Dose-response effect of Bifidobacterium lactis HN019 on whole gut transit time and functional gastrointestinal symptoms in adults. Scand J Gastroenterol. 2011 Sep;46(9):1057-64.

อ่านข้อมูลเพิ่มเติมเกี่ยวกับ โพรไบโอติกส์

1. รู้จักกับโพรไบโอติกส์จุลินทรีย์ที่มีประโยชน์ https://www.zenbiohealth.com/th/โพรไบโอติก-คือ/
2. โพรไบโอติกส์กับการเสริมสร้าง ภูมิคุ้มกัน https://www.zenbiohealth.com/th/สร้างภูมิคุ้มกัน/